अंतीम युद्ध- भाग ५

निती डोम मध्ये प्रत्येक सीट इंटेलिवर्क ला कनेक्टेड होती. फक्त गुप्तता राखण्यासाठी आऊट गोइंग मेसेजेस बंद होते. तसेच ट्रॅकिंग करणारे सर्व सिग्नल्स प्रोहिबिट करण्यात आले होते.

केवल आणि निलो आपापल्या असाईन्ड सीट्स वर बसले. समोरच्या भव्य पांढर्‍या पडद्यावर 'वेलकम टू लाईफ' अशी अक्षरे झळकली.

थोड्याच वेळात तिथे निदांचा प्रसन्न,देखणा चेहेरा दिसू लागला. त्यांनी आपले प्रास्ताविक सुरू केले.
"मित्रांनो, तुम्हा सर्वांना इथे उपस्थित असलेले पाहून मला फार आनंद होत आहे.
आपल्या आश्रय दायिनी पृथ्वीचे, क्षमाशील अशा वसुंधरेचे वर्धन आणि रक्षण करण्याचा वसा आपल्याला उचलायचा आहे. हे आव्हान आहे - आपल्या अस्तित्वालाच असलेले आव्हान!
हे कसे पेलायचे याची उत्तरं समाजाच्या, विचारवंतांच्या पोतडीतून नाहीत तर जनसामान्यांच्या दैनंदिन जीवनशैली तून आपल्याला शोधावी लागतिल. हे काम आपल्या नेट्वर्क चे आहे. माणसं हवीत... अशी माणसं हवीत ज्यांना काहीतरी भव्यदिव्य करायची प्रेरणा आहे, काहीतरी चांगले करायचे आहे, काही चांगले बनायचे आहे...माझा पूर्ण विश्वास आहे, अशी माणसं आहेत, सर्वत्र आहेत.
बदल हे असेच होत असतात. तुम्हाला फरक जाणवणार नाही. हा काही कुणी कुणावर मिळवावयाचा विजय नाही. हा नैतीकतेचा पूर्व लिखीत विजय असणार आहे.
माणसां माणसांची साखळी तयार करा. विश्वासाची, सहकार्याची....
कार्बन सायकल रिव्हर्सल - कठीण असली तरी अशक्य नाही. प्रयत्नांचं हे बीज मनामनांतून झिरपत जाईल.
नकळत तिचा प्रसार होत राहील. बुद्धिमान लोकांची आदर्श जीवनशैली म्हणून ती नैसर्गिक रित्याच अंगीकारली जाईल. हेच माझे स्वप्न आहे.........तुम्हा सर्वांचे सल्ले, विचार यांचं स्वागत आहे."
निदांचं मोजक्या शब्दांतलं प्रभावी भाषण ऐकून सर्वजण च काही काळ विचारात हरवून गेले.

"मला थोडं बोलायची इच्छा आहे." एक धीरगंभीर, खर्जातील आवाज घुमला. अध्यात्मिक क्षेत्रातील एक अधिकारी पुरुष,सर्व धर्मांचा ज्यांचा सखोल अभ्यास आहे आणि सात्विकतेच्या व अध्यात्मा च्या बाबतीत ज्यांचा शब्द प्रमाण मानता येईल, असे श्री पद्मनाभ बोलत होते. व्यासंगाचे, विद्वत्तेचे तेज त्यांच्या चेहेर्‍यावर झळकत होते.
"मित्रहो, माझं क्षेत्र हे तुम्हा सर्वांपेक्षा निराळं असलं तरी मानव जातीचे आणि पर्यायाने आपल्या धरतीचे रक्षण करण्याची जबाबदारी माझीही आहे असे मी मानतो.
हिंदू धर्मात, फार पूर्वीपासून 'धर्म' या संकल्पनेचा फार साकल्याने विचार झाला आहे. त्याचे पुढे अनेक अन्वयार्थ निघाले आणि ती कल्पनाच मुळी वादग्रस्त ठरली हा भाग वेगळा.
पण शास्त्रे समतोल पणाने अभ्यासली तर आदर्श जगण्याची पद्धती आपल्या पूर्वजांनी नेटकेपणाने अंगीकारली होती हे दिसून येते. आपल्या गरजा कमीत कमी ठेवणे, निसर्गातल्या सर्व गोष्टींची म्हणजे झाडे, फुले, पाणी, वारा यांची देवता म्हणून पूजा करणे यावरुन काय दिसतं?
कर्माची अपेक्षा न करता म्हणजेच निरपेक्ष पणे काम करीत राहिलं तर आपोआपच आपण एक समतोल, विचारी व्यक्ती बनण्यास प्रवृत्त होऊ. वृत्ती मधला असमतोल, लोभीपणा, स्वार्थ हेच र्‍हासाला कारणिभूत ठरतात. तेव्हा स्वतःचे व्यक्तिमत्वच अधिक स्वच्छ, परीपूर्ण आणि व्यापक बनविणे हाच मला यावर अंतीम मार्ग दिसतो.
यासाठी सर्वांनी धर्माचे आचरण करावयास हवे. अधिक डोळस पणे, आजच्या काळाला लागू होतील अशा धर्माच्या संकल्पना बदलून हा मार्ग स्वीकारायला हवा असे माझे आग्रही प्रतिपादन आहे."
पद्मनाभ यांनी आपले वक्तव्य संपविले तरी त्याचे पडसाद दीर्घ काळपर्यंत सभागृहातील प्रत्येकाच्या मनामनांतून ध्वनीत होत होते.

अंतीम युद्ध - अध्याय २- भाग ४

"केवल, वुईल पिक यू अप इन सेवन मिनिट्स" निलो चा मेसेज आला तेव्हा केवल अगदी तयारच होता. त्याने एट्रियम च्या स्वयंचलित दरवाज्यात आपले कार्ड स्वाईप केले आणि तो निलो च्या गाडीची वाट पाहू लागला.
काही सेकंदातच तिची लालचुटुक कार झर्रकन आत आली आणि केवल आत शिरला. वडुरा स्टेशनच्या गेट्रियमचा पासवर्ड एंटर करताच गाडी आपोआप उपलब्ध असलेल्या पार्किंग स्लॉट वर गेली आणि केवल-निलोफर ने सकाळी ७:०७ ची फ़्लॅशफास्ट पकडली.
त्यांना दहा वाजेपर्यंत मुंबई कोस्ट ला कुठल्याही परिस्थितीत पोहोचायला हवे होते.
-संघटनेची मिटींग होती!

केवल ला त्याच्या पहिल्यावहिल्या संघटनेच्या बैठकी बद्दल फारच उत्सुकता होती. निलो तर नुसती उत्साहाने सळसळत होती. "केवल, आज पुन्हा निदां ना बघायला -ऐकायला मिळणार. मला इतका आनंद होतोय म्हणून सांगू! ही इज सो डायनॅमिक एन चार्मिंग." ती जातांना त्याला म्हणालीदेखिल.

समुद्राच्या तळाची तयार केलेल्या विशेष विवरात- 'निती डोम' मध्ये ही खास सभा होती. विशाल पायर्‍या पायर्‍यांच्या स्टेडियम सारखी रचना असलेले हे सभागृह वैशिष्ट्यपूर्ण होते. त्यात ध्वनिक्षेपकाची गरज लागत नसे. तसेच समुद्राच्या तळाची असलेला निळा प्रकाश पुनः परावर्तित करून त्याद्वारे उत्तम प्रकाश योजना साधली गेली होती.
या बैठकीत संघटनेची उद्दिष्टे, त्यांची अंमलबजावणी, त्यातील अडथळे यांवर चर्चा केली जाणार होती.
अर्थात 'मिशन अर्थ' च्या सर्वच बैठकी अत्यंत गोपनीय पण मोकळ्या वातावरणात होत. कुणालाही आपले म्हणणे मांडण्याची संधी असे आणि प्रत्येकाचे मत विचारात घेतले जाई.

फ़्लॅश फास्ट ने त्यंना बरोबर पावणे दहा ला मुंबई कोस्ट ला सोडले. तिथून बर्‍याच आडवळणांनी त्यांनी निती डोम ला उतरण्याचा किनारा गाठला.

अंतीम युद्ध - अध्याय २- भाग ३

५/एप्रिल/५००७

आकाश भर पसरलेल्या काळ्या कार्बन च्या धुरातून उगवत्या सूर्याची फ़िकट छाया दिसली तशी विरिता उठून बसली.
"सकाळ पासून डोकं अगदी धरलं आहे. अगदी यंत्रवत रुटीन चालू आहे आपलं ...." ती मनाशीच म्हणाली.
"आंद्रेशा, अगं आवर तुझं. आज तुला पूर्वीच्या आशिया खंडावर ट्युटोरिअल आहे नं? मग, कल्टीकॅप ला ड्रायव्हर्स फ़ीड करून ठेव, आयत्या वेळी मग सर्च करत बसतेस.
आणि तुझे को-ऑर्डिनेट्स पण फ़ीड कर, नाहीतर नेहमी प्रमाणे तुला लोकेट करत राहतील टिचर्स जिओटेल वर. " तिने आंद्रेशाला सूचनांचा भडिमार केला.

"आणि मला माझ्या या डोकेदुखीवर पण उपाय शोधायलाच हवा लवकर..तसही ब‍र्‍याच दिवसांत आवर्तिनीशी बोललेच नाहीये.." विरीताने विचाराच्या नादातच तिच्या इन्फ़्रोट्रिस वरुन तिच्या कराचीच्या डॉक्टर बालमैत्रिणीला ऑनलाईन घेतले.
"हाय...विरीता..किती दिवसांनी..व्हॉट अ प्लेजर..कशी आहेस?" आवर्तिनी चा आनंद ओसंडत होता.
"अगं, काही ठीक नाही. खूप डोकं दुखतं आहे. अनीझी वाटतं आहे. मळमळतं आहे..."विरीता ने तक्रार सांगीतली. "ओह! प्लीज तुझी हिल्चिप इन्सर्ट कर पाहू." आवर्तिनी डॉक्टरच्या भूमिकेत शिरत म्हणाली.
विरीता ने आपला डावा हात टर्मिनल वर ठेवला. तिकडे आवर्तिनी चा इन्फ़ोट्रिस डायग्नोस्टिक टेस्ट्स रन करु लागला.
थोड्या वेळाने ती म्हणाली "ठीक आहे विरीता, काळजी करण्यासारखे नाही. जरा टेंशन कमी घेत जा गं. मी मेडिसीन्स फ़ीड करायला सांगते तुझ्या फ़ूड इनपुट वर्कप्लेस वर. तुझा आयडी सांग जरा."
विरीता ने आपला क्रमांक सांगितला. लगेच त्यावर आवश्यक ती औषधे ऍड करण्याची रिक्वेस्ट ट्रान्सफर झाली.

"चला झाली एकदाची सकाळची कामं.." मिसेस लेकशॉ त्यांच्या रूम मधून येत म्हणाल्या "काय गं विरीता, बरं नाही वाटत का?" तिच्या म्लान चेहेर्‍याकडे पाहून त्यांनी धास्तावुन विचारले. "झोप बघू तू. मी पाहाते. माझं पूजा-जप सगळं आवरलंच आहे आता."

"छे हो, थोडी कसकस आहे. वाटेल बरं. औषधं घेतली आहेत." विरीता उत्तरली.

तंत्रज्ञान अतिशय प्रगत असलेल्या या काळात आपले आवडते जेवण स्वतः बनविण्याचा साधा आनंद मात्र मानवाने केव्हाच गमावला होता. उपलब्ध असणार्‍या अतिशय मर्यादित रिसॉर्सेस मध्ये घाउक अन्न बनविले जाई, त्याचा द्रव अर्क काढून ते प्रत्येकाची न्युट्रीशनल गरज लक्षात घेउन त्याला फीड इन केले जाई. या सर्वांचे व्यवस्थापन कम्युन चे कर्मचारी करीत.
विरीताने स्वतःचा ब्रेकफास्ट फ़ीड इन करुन घेतला व ती इतर कामांकडे वळली.

दृष्य बदल:
डॉ लेकशॉंनी आपली काळीभोर रोल्झाना कार सफ़ाईदार पणे पोर्च मध्ये वळवली आणि ते पायर्‍या चढून वर आले. "किती हा उशिर! रात्रभर लॅब मध्ये करमतं तरी कसं तुम्हाला! तुम्ही आणि तुमचं ते 'चीर निद्रा'ड्रग..इथे आम्हालाच चीरनिद्रा लागायची वेळ आली तरी तुम्ही येणार नाहीत.." मिसेस लेकशॉ टिपीकल बायकोप्रमाणे वैतागल्या होत्या.
"अगं आमचं संशोधन आता अगदी अंतीम टप्प्यात आहे. बरेच महत्त्वाचे निष्कर्ष अपेक्षित आहेत. अशा वेळी मला प्रायमरिली तिथे असायलाच हवं की नकॊ?" ते नेहमीच्याच निरुत्तर करणार्‍या शांत आवाजात बोलले.


व्याख्या : हिल्चिप - जन्मतःच मानवाच्या शरीरात इन्सर्ट केली जाणारी इंटेलिजंट चिप. त्याद्वारे रोगाचे निदान अधिक अचूक व रिमोट्ली होऊ शकते.

भाग २

सिक्युरिटी चे सगळे सोपस्कार पार पाडून ते एका मोठ्या अनेक लॉबीज असलेल्या इमारतीत शिरले.
निदा स्वतः एका कम्युन मध्येच रहात होते. एका उंच टेबलमागे ते बसले होते. समोर त्यांचा अद्ययावत इन्फ़्रोट्रिस होता. त्यावरच्या 'सरफेस स्क्रीन' वर अनेक बटने लखलखत होती. इंटेलिवर्क द्वारे लॉगिन करून त्यांनी निलो व केवलला ट्रस्ट इश्यु केल्यावरच समोरचा सुडो पडदा उघडला आणि आत असलेल्या खर्‍या निदांचे त्यांना दर्शन झाले. (तो पर्यंत त्यांची खरी वाटणारी इमेज च केवल ला दिसू शकत होती). त्यांचे तेजस्वी व्यक्तिमत्व पाहून केवल आणि निलो दिपल्यासारखे झाले.
"सर, मी निलोफ़र! आपल्या संघटनेची सदस्या आहे. आणि आज या माझ्या मित्राला, केवलला पण सदस्य होण्याची इच्छा आहे. प्लीज...." भारून गेल्याने निलो ला पुढे काही बोलताच आले नाही.

"हे बघ, आपल्याला केवळ संख्यात्मक नाही तर गुणात्मक काम करायचे आहे. आपल्या उद्दिष्टांनी प्रेरित होऊन, भारून गेलेल्या तरुणांची तर आपल्याला गरज आहेच, पण ते पूर्ण डेडिकेटेड आणि विश्वासू हवेत. याला तू आपली संघटना, तिची उद्दिष्टं याविषयी पूर्ण कल्पना दिली आहेस का?"
निदांचा आवाज प्रेमळ तरीही खंबीर होता. "काय करतो हा?" त्यांनी विचारले.
"मी केवल लेकशॉ, नुकतच मी माझं बेसिक ग्रॅज्युअएशन पूर्ण केलं आहे, आणि आता संरक्षण विभागात रिसर्च विंग मध्ये रुजू झालो आहे" केवल ने सांगीतले.

"लेकशॉ...म्हणजे जेनेसेसिस्ट डॉ.विधिस्तव लेकशॉंचे...?" "हो हो, मी त्यांचा नातू."..केवल स्पष्टीकरण देत म्हणाला.
निदां चा चेहेरा एकदम गंभीर झाला. त्यांच्या अथांग निळ्या डोळ्यात विषादाची एक छटा चमकून गेली. "निलो, माझी तुझ्याकडून ही अपेक्षा नव्हती. आधीच आपल्या संघटनेला अनुयायी कमी, त्यात तू असे घरभेदी लोक आणू लागलीस तर कसे व्हायचे? मानवजातीचे कल्याण हे एकच उद्दिष्ट - मग त्यासाठी पूर्ण विश्वाची उलथापालथ का होईना - असे मानणार्‍या आपल्या संरक्षण विभागातला उगवता शास्त्रज्ञ हा आपला सभासद होऊ शकेल असे तुला वाटलेच कसे?"
ते एकदम व्यथित होऊन उदगारले. "मला माहिती आहे सर, पण केवल ची मते वेगळी आहेत. त्याला शांतता पूर्ण मार्गाने, सगळ्यांना बरोबर घेवून, संशोधन करायचे आहे...नॅनो स्पिटीकल वर मानव वंश प्रस्थापित करायला तर त्याचा पूर्ण विरोधच आहे. त्या ऐवजी इथेच राहून ही धरित्रीच पुन्हा सुजलाम सुफ़लाम कशी करता येइल, यात त्याला जास्त रस आहे.
म्हणूनच त्याला आपले सदस्यत्व हवे आहे." निलो ने आपले म्हणणे मांडण्याचा प्रयत्न केला.

"हो, केवल? हे खरे आहे?" निदांनी केवल ला विचारले. त्यांचा स्वर साशंक होता.
"खरं सांगायचं तर, सर,मी द्विधा मनःस्थितीत आहे. माझे कुटुंबिय, स्वजन यांचा विचार केला तर 'लवकरच अस्तंगत होत असलेली प्रजाती'हा मानवजाती वरचा शिक्का कसंही करून दूर करावा असं वाटतं, पण संपूर्ण विश्वाचा, त्यातल्या वर्षानुवर्षे अव्याहत पणे चाललेल्या क्रिया प्रक्रियांचा विचार करता, हे बदलायचा आपल्याला काहीच अधिकार नाही असेही वाटते.
यातून काहीतरी सुवर्णमध्य शोधायला हवा. मानवाच्या बुद्धिमत्तेवर माझा पूर्ण विश्वास आहे फक्त त्याच्या 'ओरबाडून घेण्यार्‍या आक्रमकते' वर इलाज शोधायला हवेत. आजवरचा इतिहास पहाता, आपल्याला आपल्या चुका सापडणं काही अवघड नाही.
मला वाटतं त्यातूनच आपण काहीतरी मार्ग काढू शकू. संघटनेचा सदस्य होण्यामागे माझा असा जरा वेगळा आणि व्यापक दृष्टिकोन आहे, सर. विरोधासाठी विरोध नाही, तर काहीतरी रचनात्मक आणि उपाय सूचक विरोध महत्त्वाचा आहे."
केवल च्या स्वरात आत्मविश्वास आणि मार्दवाचं अनोखं मिश्रण होतं.

"वेल, यंग मॅन..आय ऍप्रिशिएट युअर व्ह्यू, पण तुझ्या निष्ठा मात्र दुहेरी ठेऊ नकोस. तुला काहीतरी एक स्वीकारावं लागेल." निदा म्हणाले. "फ़ॉर टाईम बिइंग, मी तुला मर्यादित सदस्यत्व देण्याची शिफ़ारस करेन.तुला आमच्या सिस्टीम्स वर लिमिटेड ऍक्सेस राहील. या काळात तुझ्या निष्ठा आणि सचोटि तपासली जाईल. मगच तू आमचा कायम सभासद होऊ शकशील. मेमरी स्टिक वर डेटा आणला असेल, तर चंद्रमेरी कडे दे, ती पुढच्या फ़ॉरमॅलिटिज पूर्ण करेल. सी यू अगेन, या अतिशय अनादि अशा तत्वांच्या लढाईत तुमचे स्वगत असो." निदांनी निरोपादाखल त्यांना एक एक छोटा ऑक्सिजन - ओझोन चा मास्क दिला.


"आय ऍम सो एक्साईटेड...केवल...तू आता आमचा एक सद्स्य आहेस." निलो बाहेर पडतांना त्याच्या गळ्यात पडत म्हणाली. केवल उत्तरादाखल नुसताच हसला. त्याच्या मनात काय होते?


क्रमशः

अंतीम युद्ध

"कसं काय" ब्लॉग वर यापूर्वी प्रसिद्ध झालेली ही विज्ञान काल्पनिका ! ती अपूर्ण वाटली अशी ब‍र्‍याच वाचकांची प्रतिक्रिया आल्याने, एक अभिनव प्रयोग म्हणून मी ती पुढे लिहीत आहे. अर्थात लेखिकेच्या परवानगीनेच!
कसं काय च्या लेखिकेला अर्थात प्रश्नांची उत्तरं वाचकांकडूनच अभिप्रेत होती.

मला माझ्या मर्यादांची पूर्ण जाणिव आहे, व हा एक प्रयत्न आहे.



अंतीम युद्ध - फेज २


"आ स्स्स्स्.!" आंद्रेशा ने आळोखेपिळोखे देत आळस दिला. "हा दादा म्हणजे मुलखाचा झोपाळू. कधी लवकर उठणार नाही.." त्याचे पांघरुण सारखे करीत ती बाथरूम कडे वळली.
चादरी च्या आतून केवल ने डोळे किलकिले करुन तिच्याकडे पाहिले, आणि काहीतरी आठवून तो ताडकन् उठलाच. "बापरे! मला नऊ वाजता सेंटर् ला पोहोचायचं होतं. मी कल्टीकॅप ला फीड् केलं होतं. त्याने रिमाइंड् का नाही केलं..?"
तो मनाशीच पुटपुटत तयार् होत होता. "कल्टीकॅप माझा केअर टेकर् आहे दादा, मी तुला ऍक्सेस प्रोहिबिट् केला आहे"
आंद्रेशा आतून ओरडली.
तिच्याकडे रागारागाने पहात केवल ने निलोला कॉनफ़रंस वर घेतले. त्याच्या सेल च्या छोट्या स्क्रीन वर तिची छबी झळकली. "निलो, आज निदांना भेटायचे आहे, लक्षात् आहे ना?" "बट् ऑफ कोर्स.." ती हसत् हसत् म्हणत होती.

केवल ने मग भराभर आवरले आणि कार ला डेस्टिनेशन फ़ीड करून तो निघालाच.
हायवे नं ४/अ-३ वर निलो त्याची वाटच पहात होती. "हाय केवल..!" तिने त्याची गाडी दिसताच स्वतःच्या सेलवरून इंटरप्ट दिला. पासवर्ड एंटर केल्यावर कार बरोब्बर तिच्या पुढ्यात थांबली. दरवाजे आपोआप उघडले. "केवल...तुला कधी वेळेत पोहोचता येईल का?" पुस्तक वाचत असलेल्या केवलला हलवत तिने विचारले "ओह, निलो, तू आलिस सुध्दा? मला कळलेच नाही. जुन्या भारत देशाचं इतकं
छान वर्णन आहे. लोक काय सुखि होते पूर्वी! नळाला धो धो पाणी यायचं, लोक डॉर्म मध्ये नाही तर स्वतंत्र पणे रहायचे, फळं फुलं मुबलक असायची, प्रत्येक तरुणाकडे बाईक असायची, रस्ते फ़्री असायचे... नाहीतर आता..कुठे निघायचं असेल तर तास भर आधी रोड ऍक्सेस बुक करावा लागतो..!" तो अर्धवट स्वतःशी व अर्धवट तिच्याशी बोलत होता.
"कमॉन, केवल.. वी मस्ट रश.."ती फारसे लक्ष न देता म्हणाली.

निदां कडे ते पोहोचले तेव्हा नऊ वजून गेले होते.